प्रेस स्वतन्त्रता सम्वन्धी अन्तरक्रिया

‘गुठीमा स्वायत्तता नदिने विधेयक अस्वीकार्य’

काठमाडौँ, माघ १ गते । नेपराद

गुठीमा गुठीयारलाई स्वायत्तता नदिने किसिमको विधेयक स्वीकार्य नहुने सरोकारवालाहरुले बताएका छन् । काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा सरोकारवालाहरुले आ आफ्नो गुठीमा गुठीयारलाई स्वायत्तता र आत्मनिर्णयको अधिकार हुनुपर्ने माग गरे ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबुले बुधबार काठमाडौंमा ‘सरकारको प्रस्तावित गुठी विधयेक र नेवाः सरोकार’ विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा वक्ताहरुले यस्तो धारणा राखेका हुन् ।

गुठी विधयेक विरुद्ध एकिकृत आन्दोलनका संयोजक डा. महेशमान श्रेष्ठले नेवारहरुको गुठीमा कसैले हस्तक्षेप गर्न नपाउने बताउनुभयो । डा. श्रेष्ठले नेवार समुदायको सहमति नलिईकन निर्णय गरे त्यसको परिणाम नराम्रो हुने चेतावनी पनि दिनुभयो ।

२०४६ सालमा प्रजातान्त्रिक सरकार आएपनि आम जनताका लागि स्थितिमा कुनै परिवर्तन नआएको र राज्य सत्ताले नेवारहरुको गुठीमा लगातार प्रहार गरिरहेको आरोप श्रेष्ठले लगाउनुभयो ।

नेवारहरुको गुठीको सम्वन्ध दैनिक जनजीवन र सँस्कृतिसँग भएकोले यसको लागि अलग व्यवस्था हुनुपर्ने डा. श्रेष्ठको माग छ । दाङ, धनुषा तथा सुदुरपश्चिमको गुठीभन्दा नेवारहरुको गुठी फरक भएकोले एकै प्रकारले हेर्न नहुने उहाँको भनाई छ ।

‘अहिले गुठी विधयेकको सवालमा नेवारहरुलाई संगठित गर्ने प्रयास भएको छ । राष्ट्रिय परिषद्, कार्यसमिति तथा सल्लाहकार समिति बनाएर अगाडि बढेका छौँ । हामी चुप लागेर बसेका छैनौँ’– डा. श्रेष्ठले थप्नुभयो ।

उहाँले आफ्नो भनाई राख्ने क्रममा काठमाडौँ उपत्यकालाई आदिवासी सांस्कृतिक स्वायत्त राज्य बनाउन सकिने विचार पनि राख्नुभयो ।

केही समय अगाडी सरकारले ल्याएको गुठी विधेयकले उपत्यकाका गुठीको अस्तित्व नै सिध्याउन खोजेको भन्दै विधेयकको विरोधमा गत असार ४ गते माइतीघरस्थित मण्डलामा मानवसागर उर्लिएको थियो । त्यसपछि नेपाल सरकारले बाध्य भएर गुठी विधयेक फिर्ता लिएको थियो । अहिले गुठी विधयेकलाई संसद्को हिउँदे अधिवेशनमा पुनः प्रस्ताव गर्ने तयारी थालेको छ ।

गुठी विधयेक विरुद्ध एकिकृत आन्दोलनका सहसंयोजक पवित्र वज्राचार्यले गुठीको आन्दोलन एघार वर्षअघि नै सुरु भएको बताउनुभयो । २०६५ को इन्द्रजात्राका लागि गुठी संस्थानले बजेट कटौती गर्दा नै गुठीको आन्दोलन सुरु भएको उहाँको तर्क थियो ।

‘सो समय पनि स्वस्फूर्तरुपमा नेवारहरु आन्दोलित भएका थिए । सोही आन्दोलनबाट गुठी संस्थानको औचित्यबारे कार्यदल गठन गरेर अध्ययन पनि गरियोे । यस अध्ययनको क्रममा गुठी संस्थानले यहाँका गुठीको जग्गा लगायत अन्य सम्पत्तिमा कसरी लुट मच्चाइरहेको छ भन्ने कुरा पनि थाहा भयो’ वज्राचार्यको भनाई छ ।

गुठी संस्थानका कर्मचारीले तलब भत्ता मात्र खाने र गुठीको संरक्षणका लागि केही नगर्ने भएकोले गुठी संस्थानको औचित्य नै नभएको उहाँको भनाई छ । संस्थानभित्र गुठीसँग सरोकार भएका कर्मचारी नै नभएको कारणले यहाँबाट गुठीको संरक्षण हुने आशा गर्न नसकिने वज्राचार्यको भनाई छ ।

गुठीलाई व्यवस्थित होइन, नियन्त्रण मात्र गर्न बनेको भएकोले गुठी संस्थान खारेज नै हुनुपर्ने माग पनि बज्राचार्यले दोहोर्याउनुभयो ।

‘हामीले नेवाः संस्कृति सम्पदा संरक्षण कोष बनाउनुपर्छ भन्ने मागसहित प्रतिवेदन दिएका थियौँ । तर अहिलेसम्म व्यवहारमा लागू भएको छैन’ बज्राचार्यले भन्नुभयो ।

गुठी विधेयक फिर्ता लिएपछि अब सरकारले सरोकारवालाको सल्लाहपछि विधेयक पारित गर्ने वचन दिएको जानकारी पनि बज्राचार्यले दिनुभयो । हाल विधेयकको ड्राफ्ट पर्खिरहेको र सरोकारवालाहरुसँग छलफलको क्रम जारी रहेको पनि बज्राचार्यले बताउनुभयो ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबुका सल्लाहकार तथा वरिष्ठ पत्रकार सुरेशकिरण मानन्धरले १५००–१६०० वर्षअघि हाम्रा पुर्खाले बनाएको गुठी आफैमा एउटा प्रणाली भएको विचार राख्नुभयो ।

‘उपत्यकाका स्थानीय गुठीबाट तीन महत्वपूर्ण काम भइरहेको छ । गुठी हुँदा भूमिको सुरक्षा हुन्छ । भूमि पहिचानको आधारभूत स्रोत हो । यसले संस्कृति र सम्पदाको पनि रक्षा गर्छ भने गुठीले राखेको जग्गाबाट उत्पादन गरेर आयस्रोत आर्जन हुन्छ । यस्तो प्रणालीमा कसैले हस्तक्षेप गर्न जरुरी छैन’ मानन्धरले भन्नुभयो ।

यसैगरी, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबुका निवर्तमान अध्यक्ष श्रीकृष्ण महर्जनले यो समयमा गुठी विधेयकको सवालमा रराजनीति पार्टीहरुको फरक दृष्टिकोण छ भन्नुहुँदै यहाँको आदिवासी प्रथाजन्य संस्थालाई राज्यले हस्तक्षेप गर्न नहुने बताउनुभयो ।

महर्जनका अनुसार गुठी विधेयक बनाउने सरकारको काम नभई यो विषय गुठीयारलाई निर्णय गर्नदिनुपर्छ । अन्तर्राष्ट्रिय कानून र नेपाल सरकारको कानूनअनुसार पनि गुठी राज्यले सञ्चालन गर्न नपाउने दावी महर्जनको थियो ।

खोकना फास्ट ट्र्याक विरुद्धका अभियन्ता असोज महर्जनले राजनैतीक वा अन्य कुनै पनि किसिमको विचारधारालाई एकातिर राखी साझा मुद्दामा उपत्यकाका आदिवासीहरु एकजुट हुनुपर्ने बताउनुभयो ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू, काठमाडौँ शाखाका अध्यक्ष अर्विनमान सिंहले पृथ्वीनारायण शाह काठमाडौं भित्रिए लगत्तै विभिन्न बहानामा उपत्यकाका आदिवासीहरुको भूमि कब्जा गर्न थालेको दावी गरे । सो समयमा आफना कर्मचारी, सेनालाई तलबको साटो यहिँको जग्गा दिँदै उपत्यकाको जग्गामा लुटको थालनी गरेको सिंहको भनाई थियो ।

‘पृथ्वीनारायण शाहले शुरु गरेको त्यो लुट विकास निर्माण, पूर्वाधार विकास आदिको नाममा राणाकाल र पञ्चायतकाल हुँदै हालसम्म पनि उपत्यकाका आदिवासीको भूमिमाथि अतिक्रमण जारी छ’ सिंहले भन्नुभयो ।

सो कार्यक्रममा नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूका महासचिव सुनील महर्जनले अब आउन लागेको गुठी विधयेकको सत्यता बुझन विकल्प के हो भन्ने कुरामा प्रस्ट हुन जरुरी भएको बताउनुभयो ।

यसैगरी, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूका अध्यक्ष सुरजवीर वज्राचार्यले पनि गुठी विधयेकबारे गुठीयार र सरोकारवालाले आफ्नो धारणा व माग स्पष्ट रुपमा राख्नुपर्ने विचार राख्नुभयो ।

पत्रकार महासंघका संस्थापक अध्यक्ष सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठको जन्म जयन्ती मनाउन सुरु

Picture Courtesy: Newa Suchana Kendra

नेपाल पत्रकार महासंघका संस्थापक अध्यक्ष सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठको जन्म जयन्ती मनाउने परम्पराको थालनी भएको छ ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूको आयोजनामा आइतवार ललितपुरको मानभवनमा सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठको १ सय ४ औं जन्म–जयन्ती मनाएको हो ।

आयोजक नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूका अध्यक्ष सुरजवीर बज्राचार्य, बरिष्ठ उपाध्यक्ष नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठ, महासचिव सुनिल महर्जन, सचिव केके मानन्धर लगायत नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघका अध्यक्ष डण्ड गुरुङ, मधेसी पत्रकार समाजका अध्यक्ष मोहन सिंह, सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठकी छोरीले सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठको सालिकमा माल्यार्पण तथा पुष्पअर्पण गरेर श्रद्धा सुमन व्यक्त गरेका थिए ।

कार्यक्रममा नेपाल पत्रकार महासंघको संस्थापक अध्यक्ष सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठको कर्म र योगदानको कदर होस् र पत्रकारिता क्षेत्रमा देखिएका अन्याय अन्त्यका लागि नेतृत्व गर्ने श्रेष्ठप्रति न्याय होस् भनेर यसप्रकारको कार्यक्रमको आयोजना गरेको जानकारी आयोजक नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूका अध्यक्ष सुरजवीर बज्राचार्यले बताए ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूका सचिव केके मानन्धरले नेपाल पत्रकार महासंघको संस्थापक अध्यक्षका रुपमा पत्रकार संगठित गर्ने अभियानको सांगठनिक शुरुवात गरेका सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठको नाम उल्लेख नगरी संस्थापक अध्यक्षका रुपमा कृष्णप्रसाद भट्टराईको नाम उल्लेख गर्दै राष्ट्रिय आमसंचार प्रशिक्षण प्रतिष्ठान समेत गठनको तयारीले इतिहास मेटिने चिन्ता बढेको जिकिर गरेका छन् ।

सरोकारवाला सबैले विसं.२००८ सालमा पत्रकार संघ स्थापना गरी पत्रकारहरुको एकताको अभियान अगाडि बढाएका संस्थापक अध्यक्ष सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठको नाम मेट्ने प्रयासको आफूहरुले विरोध गर्दैआएको सचिव मानन्धरले बताएका छन् ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूले सशक्त रुपमा सत्यनारायण वहादुर श्रेष्ठको नाम, काम र योगदानको कदर गर्दै यो ऐतिहासिक तथ्य “नेपाल पत्रकार महासंघको संस्थापक अध्यक्ष सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठ हुन्” भनेर राज्यले, नेपाल पत्रकार महासंघ तथा आम पत्रकारिता जगतले मान दिनुपर्ने आवाज उठाउँदै आएको दावी पनि नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूले गरेको छ ।

नेपाल सरकारले कृष्णप्रसाद भट्टराईको नाममा आमसञ्चार प्रतिष्ठान गठनको योजना अगाडि बढाएकोमा व्यापक विरोधपछि कृष्णप्रसाद भट्टराईको नाम हटाएर यो प्रतिष्ठान गठन गर्ने कार्य अगाडि बढाएपनि अझै सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठको नाम उल्लेख गर्न–गराउन नसकेको पनि अधिकांश वक्ताहरुको भनाइ छ ।

नेपालमा राणाशासन समाप्त भएपछि संघ–संस्थाहरु गठनको लहरमा पत्रकारहरुको सुविधा, हक–हितको संरक्षण लगायतका विषय केन्द्रीत भइ पत्रकारहरुलाई संगठित गर्न विसं.२००८ सालमा नेपाल टुडेको सम्पादक सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठको सभापतित्व र तरंगका सम्पादक भोजबहादुर सिंह न्यौपाने सचिव रहेको नेपाल पत्रकार संघको गठन भएको थियो । यो नेपाली पत्रकारहरुको पहिलो संघ मानिएको छ ।

नेपाल पत्रकार संंघको पहिलो सभापति सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठकै सभापतित्वमा नेपाल पत्रकार संघको दोस्रो सभा भयो ।

विसं.२००९ साल वैशाख २८ गते भोटाहिटीस्थित आर्य समाजको भवनको सभाकक्षमा भएको यो सभाले पनि सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठकै सभापतित्वमा नेपाल पत्रकार संघको पुर्नगठन गरेको इतिहासको दस्तावेजलाई पनि नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूले प्रष्टाएको छ ।

More Pictures:

११४० पोहेलाथ्व तृतीया (१३ पुस, २०७६ आइतबार) 
News Courtesy: imagekhabar.com

स्वक्वःगु तःमुँज्याया नितिं तयार यानागु लुमन्ति पौ

लुमन्ति पौ स्वयेत वा डाउन लोड यायेत थ्व लिङकय् क्लीक यानादिसँ

:https://drive.google.com/file/d/1flVKprqSo7XVaufcFCCDGRmDl_-9pyAM/view?usp=sharing

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूको अध्यक्षमा सुरजवीर बज्राचार्य

Photo Courtesy: shyam smrit/visionsansaar

३० कात्तिक, केके मानन्धर
नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूको तेस्रो राष्ट्रिय महाधिवेशनले सुरजवीर बज्राचार्यलाई अध्यक्ष पदमा सर्वसम्मत छनोट गरेको छ । देशभरका नेवार पत्रकारहरुको साझा संगठन दबूमा उपाध्यक्ष नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठ, रचना श्रेष्ठ र संदिप श्रेष्ठ छानिए । उपाध्यक्षको लागि वरियताक्रममा नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठलाई सबसे अगाडि राख्ने भद्र सहमति गरिएको हो ।
महासचिवमा सुनिल महर्जन, सचिवमा केके मानन्धर, कोषाध्यक्षमा सुरेन्द्रभक्त श्रेष्ठ, सह–सचिवमा राजु नापित र प्रेरणा शाक्य तथा सह–कोषाध्यक्षमा बाबुकाजी साःछेँ श्रेष्ठ सर्वसम्मत भए ।

Photo Courtesy: Uden Nhusayami

त्यस्तै, सदस्यहरुमा नविन जोशी, विजयराम कर्माचार्य, भाइकाजी महर्जन, विगेन तुलाधर, हसना लवजु, विराजकाजी राजोपाध्याय, प्रजित शाक्य, अनुप प्रधान, श्याम तण्डुकार, तेजनारायण महर्जन, पूर्णभक्त दुवाल, विनय प्रधान, रुवि श्रेष्ठ, सुनिता महर्जन, मीना बज्राचार्य, अनिता डंगोल र निशा श्रेष्ठ छन् । गण्डकी प्रदेशको संयोजकमा गोर्खाका उत्तम श्रेष्ठ तथा प्रदेश नं. १ मा सुनसरीका भोजराज श्रेष्ठलाई छनोट गरिएको छ । निवर्तमान अध्यक्ष श्रीकृष्ण महर्जन विधानतः सल्लाहकार तथा पदेन कार्यसमिति सदस्य बनेका छन् ।

Photo Courtesy: Rajendra Maharjan

काठमाडौंको टेकूमा सम्पन्न राष्ट्रिय महाधिवेशनमा पाँच जना पत्रकारहरु पुरस्कृत भए । ती मध्ये काभ्रे निवासी वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार मोहन दुवाललाई वाङमय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी पत्रकारिता पुरस्कार तथा नगद दस हजार रुपियाँ हस्तान्तरण गरिएको थियो । सो पुरस्कारलाई समाजसेवी सुरबहादुर श्रेष्ठले स्थापना गरेका हुन् । देवशोभा कंसाकारले स्थापना गरेको ज्ञानज्योती लक्ष्मीप्रभा स्मृति पत्रकारिता पुरस्कारसँगै नगद बीस हजार रुपियाँ झापा धुलाबारी निवासी वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार अमृतलाल श्रेष्ठलाई दिइएको थियो ।

त्यस्तै, राष्ट्रिय समाचार समितिका फोटो पत्रकार रत्नकृष्ण श्रेष्ठलाई बाबुराजा ज्यापु फोटो पत्रकारिता पुरस्कार तथा नगद दस हजार रुपियाँ दिइएको थियो । भिक्षु कौडण्यले स्थापना गर्नुभएको भिक्षु कुमार काश्यप स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार तथा नगद एघार हजार एक सय रुपियाँ कान्तिपुर दैनिकका हिमेशरत्न बज्राचार्यलाई दिइएको थियो । मोतीशान्ति शाक्यले स्थापना गरेको ज्ञानदेवी मणिरत्न स्थापित स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार तथा नगद बाह्र हजार रुपियाँ भने धरान निवासी वरिष्ठ पत्रकार याम प्रधानलाई दिइएको थियो । याम प्रधान र अमृतलाल श्रेष्ठको स्वास्थ्य अवस्था प्रतिकूल भएकोले सम्मेलनमा प्रतिनिधिमार्फत पुरस्कार हस्तान्तरण गरिएको थियो ।
दुई चरणमा आयोजित सम्मेलनको उद्घाटन सत्रमा काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर विद्यासुन्दर शाक्यले पत्रकारिता क्षेत्र मर्यादित हुनुपर्नेमा जोड दिए । राज्यको चौथौं अंगले जिम्मेवार, उत्तरदायी तथा तथ्यपरक समाचार दिनुपर्ने उहाँको भनाई थियो । ‘महानगरपालिकाभित्र मेरो र हरिप्रभाजीको समन्वन अभाव छ । म बसपार्क व्यवस्थित बनाउन जाने, उहाँ भत्काउने । यस्तो तालले कसरी महानगरपालिका बन्छ ?’ मेयर शाक्यको प्रतिक्रिया थियो । तथ्यपरक समाचार प्रकाशनले यस्ता विषयलाई न्यूनिकरण गर्दै लाने मेयर शाक्यको तर्क थियो ।
तेस्रो राष्ट्रिय महाधिवेशनमा प्रदेश नं. ३ का सांसाद राजेशकाजी शाक्य, जीवन डंगोल, प्रेस काउन्सिल नेपालका कार्यबहाक अध्यक्ष किशोर श्रेष्ठ, नेपाल पत्रकार महासंघका प्रतिनिधि, नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघका प्रतिनिधि, दबूका सल्लाहकार, चितवन, सुनसरी, लमजुङ, गोरखा, धादिङ, तनहुँ, झापा, कञ्चनपुर, काभ्रे, सिन्धुपाल्चोक लगायतका जिल्लाबाट सिफारिस गरिएका पार्षदहरूको सहभागिता थियो ।

थप तस्बिरहरुः
साभारः सुरेश ख्वाखः श्रेष्ठ, लक्ष्मी श्रेष्ठ, रत्न श्रेष्ठ, केके मानन्धर लगायत

कात्तिक ३० गते हुने नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूको तेस्रो महाधिवेशनमा तपाइँलाई निमन्त्रणा छ ।

कात्तिक ३० गते जुइगु नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया स्वक्वःगु तःमुँज्याया नितिं ब्वनाच्वना ।